تاثیر استرس بر سرطان و راه های پیشگیری از آن
راه آسمانمقدمه:
مسائل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بر سلامت و بیماری موثرند. به دلیل چند بعدی بودن عوامل ابتلا به سرطان، پیشگیری از آن نیز، شامل ابعاد متعددی است. پژوهش های متعددی بر اثرگذاری مسائل روانشناختی بر سلامت صحه می گذارند.
شواهد رو به افزایش نشان میدهند که استرس مزمن به واسطه اختلال در سیستم ایمنی می‌تواند بر خطر سرطان و پیشرفت بیماری اثرگذار باشد. استرس مزمن اثر منفی بر سلامت بدن انسان دارد. این شرایط می‌تواند موجب التهاب و بیماری کاردیومتابولیک شود. استرس می‌تواند به بروز سرطان نیز منجر شود. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که استرس می‌تواند پیشرفت سرطان را تسریع و نتایج حاصل از بیماری را وخیم‌تر کند.
زمانی که افراد استرس مداوم داشته باشند، این مسئله سبب ایجاد تغییرات هورمونی در آنها و افزایش میزان ترشح کورتیزول می‌شود که البته میزان مناسب کورتیزول در بدن فرد را توانا می‌کند که مقابل ناهنجاری‌های رخ داده بتواند آمادگی داشته باشد، ولی میزان زیاد آن برای فرد خطرساز است. ترشح زیاد کورتیزول بر اثر حجم استرس، سیستم دفاعی و ایمنی بدن را تضعیف کرده و سبب می‌شود که سربازها و سیستم دفاعی بدن دچار اختلال شوند و یکپارچگی خود را از دست بدهند.
افرادی که با اخبارهای منفی زیاد سروکار دارند و در استرس شدید هستند، سیستم کورتیزولی آنها دچار اختلال شده و این مسئله تقویت سلول‌های تهاجمی و تضعیف سلول‌های دفاعی را به همراه دارد و می‌تواند سبب بروز سرطان شود.
استرس‌های محیطی، شغلی، روانی، خانوادگی و… کورتیزول خون را افزایش می‌دهد و سبب می‌شود که فرد به انواع بیماری‌های عفونی نیز مبتلا شود، به طور مثال؛ فرد دچار برخی از آنفلوانزاهای سخت شود.
سرطان‌هایی همچون سرطان تخمدان، سینه و برخی از سرطان‌های دستگاه گوارش ارتباط زیادی با استرس داشته و حتی سبب عود بیماری در افراد مبتلا به سرطان می‌شود، بنابراین استرس‌های شدید خلقی، روحی، عاطفی و… عامل خطر را در سرطان بیشتر می‌کند.
بیماران مبتلا به سرطان بعد از تشخیص بیماری شان با ریسک بالای اختلالات روانی مرتبط با استرس نظیر افسردگی، اضطراب و واکنش استرسی مواجه هستند. پریشانی روانی بر روند پیشرفت بسیاری از انواع سرطان‌ها تاثیر می‌گذارد.
علاوه بر استرس عوامل متعددی در بروز سرطان نقش دارند از جمله: مصرف سیگار و الکل ، تغذیه نامناسب، استفاده از بطری‌های پلاستیکی و ظروف پلاستیکی و… سن و در حقیقت افزایش امید به زندگی از عوامل مهم بروز بیماری سرطان است.
سرطان آخر دنیا نیست بلکه یک بیماری مانند سایر بیماری‌هاست که روش‌های درمانی خاص خود را دارد. کسی که دچار این بیماری شده باید زمان خاص پذیرش این بیماری خود را طی کند، به طوری که در چنین فردی زمان پذیرش بیماری سه ماه است. در صورتی که بیش از سه ماه برای پذیرش این بیماری به طول بیانجامد باید فرد تحت مراقبت قرار بگیرد، به چنین بیمارانی باید کمک کنیم که بیماری خود را بپذیرند و روند صحیح درمان را طی کنند.
|
علاوه بر استرس عوامل متعددی در بروز سرطان نقش دارند از جمله: مصرف سیگار و الکل، تغذیه نامناسب، استفاده از بطری های پلاستیکی و ظروف پلاستیکی و … از عوامل مهمّ بروز بیماری سرطان می باشند. |
با به کارگیری روش غیر دارویی آرام سازی امکان دستیابی به کنترل استرس و اضطراب در بیماران مبتلا به سرطان که اغلب آنها به علت نوع بیماری و درمان های مختلف مربوطه گرفتار این مشکلات هستند وجود دارد.
بر اساس مطالعات و تحقیقاتی که صورت گرفته، مشخص شده که مسائل روحی و روانی و آرامش معنوی حتی اعتقاد به خدا و جهان آخرت در کاهش استرس و آرامش افراد نقش داشته و ابتلا به سرطان‌ها را کاهش داده و شانس بهبودی بیماران سرطانی را افزایش می‌دهد.
افزایش سواد سلامت، سرطان را به خوبی پیشگیری، کنترل و درمان می‌کند، به منطور کسب سواد سلامت نباید از منابع غیرمعتبر استفاده کنیم.
|
ایجاد فرصت برای انجام امور در فراغ بال و عجله نداشتن، مصرف مواد غذایی طبیعی، سیگار نکشیدن و داشتن خواب متناسب با نیاز بدن می تواند استرس را کاهش دهد. |
در اینجا به چند نکته عمده که می تواند در پیشگیری از سرطان و کاهش استرس موثر واقع شود اشاره می گردد:
1. استرس و تنش را مدیریت کنید
زمانی که انسان درمعرض تغییری قرارمی گیرد، برای سازگاری با شرایط جدید دچاراحساسی می شود که آنرا استرس می نامند. کمی استرس که باعث تحريك و انگيزش در ما شود که از خود مراقبت کنیم لازم است، اما اگر شدت اضطراب آنقدر زیاد شود که در ما احساس دلشوره و نگراني کند مطلوب نیست . استرس های شدید آسیب رسان هستند و مانند سم به سلولها آسیب رسانده، سیستم ایمنی را تضعیف کرده و امکان ابتلا به سرطان را افزایش میدهند..
برای مدیریت استرس و تنش:
*محیط زندگی خود را تغییر دهید.
بعضی از عوامل استرس زا باتغییر دادن محیط از بین خواهند رفت. مثلا سرو صدا و آلودگی صوتی، آشفتگی فیزیکی محیط، قرار گرفتن در جوار افراد دارای استرس و دنبال کردن اخبار استرس زا از عوامل ایجاد استرس هستند و در مقابل، قرار گرفتن در طبیعت، هم نشینی با افرادی که آرامش دارند، خلوت نمودن محیط فیزیکی و نظم دادن به آن و پرهیز از مکانهای پرتراکم و پرسروصدا، باعث کاهش استرس می شوند.
*از تاثیر رفتارهای خود بر سلامت تان آگاه شوید و رفتارهای سالم را یادبگیرید
برخی رفتارهای ما هم ایجاد استرس می کنند و تغییر این رفتارها می تواند استرس را کاهش دهد. افرادی که اغلب دیر می کنند و عجله دارند، موادغذایی صنعتی مصرف می کنند، سیگارمی کشند وکم می خوابند، احتمالا استرس بیشتری را تحمل می کنند. درعوض، ایجاد فرصت برای انجام اموردرفراغ بال وعجله نداشتن، مصرف موادغذایی طبیعی، نکشیدن سیگار و داشتن خواب متناسب با نیاز بدن می تواند استرس را کاهش دهد.
*مهارت های جدیدی کسب نمایید
کسب مهارتهای خاص نیز می تواند به کاهش استرس کمک کند. مهارت حل مساله، اساسی ترین مهارت کاهش دهنده استرس است. تعریف این مهارت این است که به شیوه ای علمی برای هر مساله بشری راه حلی وجود دارد، حتی اگر آن راه حل منطقی به نظر نرسد. مهارت مدیریت زمان نیز به کاهش استرس کمک می کند. افرادی که زمان خودرا به شیوه موثری مدیریت می کنند کمتر در گیر عجله می شوند و آرامش بیشتری دارند.
*باورهایتان را بشناسید و در صورت لزوم تغییر دهید
باورهای ما ممکن است ایجاد کننده استرس باشند. با اتخاذ باورهای کارآمد که به سازگاری بیشتر وآرامش بیشترکمک کنند می توان استرس را کاهش داد. باورها آن افکارریشه ای هستند که تفکرات روزانه ما از آنها سرچشمه می گیرند. باور به اینکه « من می توانم،». «قراراست اتفاقات خوشایندی برای من پیش بیاید،». « از پس زندگی با همه فراز و نشیب هایش بر می آیم». و «من لایق و ارزش مندم». می تواند درکاهش استرس کمک کند. هرکدام از ما لازم است برای سلامت، بیشتر باورها و افکار خود را بشناسیم و با مدیریت افکار ناکارآمد به آرامش بیشتری دست یابیم. افرادی که به قدرت والای خدا اعتماد دارند، توکل نموده و همه امور را در اراده او می دانند معمولا استرس کمتری تحمل نموده و آرامش بیشتری دارند.
2. افسردگی را درمان کنید
افسردگی احساس غم و اندوهی است که برای مدت طولانی عملکرد کلی فرد را محدود می کند. اگر احساس غم و اندوه سبب می شود که شما از موقعیت هایی که قبلاً برایتان لذت بخش بود لذت نبرید، آنگاه احتمالاً افسرده هستید. زندگی طولانی مدت همراه با افسردگی می تواند یکی از علل ابتلا به سرطان باشد. دور بودن از شادی و امید وعشق که از عوارض افسردگی است، نه تنها لذت بردن از زندگی را محدود می کند بلکه با تضعیف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به بیماری های گوناگون را افزایش می دهد.
اگر افسردگی شما بسیار شدید و محدودکننده است، حتما برای درمان آن به روانپزشک مراجعه کنید. افسردگی هم مانند سایر بیماریها عوارض متعددی دارد. با مصرف دارو این عوارض محدودتر شده و کم کم شما توانایی خود را برای بهره بردن دوباره از زندگی به دست می آورید. اگردچارافسردگی خفیف تری هستید، باپرداختن به ورزش منظم و یا هرفعالیت منظم دیگر، مطالعه کتاب های مرتبط با درمان افسردگی و تغییر نگرش و نیز مشاهده فیلم های امیدبخش یا خوشایند، به درمان خود کمک کنید. برای دریافت کمک تردید نکنید. شما حق دارید با شادی و امید زندگی کنید. بعلاوه می توان با تغییر نگرش، از «شکست» به«کسب تجربه»، به آرامش بیشتر و کاهش تنش کمک کرد.
| استرس کم که باعث تحریک و انگیزش در ما شود لازم است، امّا اگر شدت اظطراب آن قدر زیاد شود که در ما احساس دلشوره و نگرانی کند مطلوب نیست. |
- خود و دیگران را ببخشید
گاه اتفاقی که در زمان گذشته افتاده است، تمام زمان حال ما را می گیرد. رنجش عمیق که ازعمل کسی برایمان ایجاد شده یا واقعه ای که جداً ما را رنجانده است، مانند زخم ، قسمتی از بدن ما را که از نظر ژنتیک بیشتر مستعد بیماری است با مشکلاتی روبرو می کند. اتصال به گذشته و فردی که در حق ما بدی کرده یا رویدادی که زخمی در وجودمان ایجاد نموده، مانند این است که ماعروسک خیمه شب بازیی باشیم که تمام زندگی مان صرف این زخم می شود. در حقیقت نبخشیدن، مانند گرفتن زغالی گداخته در کف دست است. ادامه دادن رنجش و خشم نه تنها به عامل آسیب و زخم ضرری نمی رساند، بلکه بیشتر به وجود خودمان آسیب می زند. به بیان دیگر ادامه دادن رنجش و خشم و نبخشیدن کسانیکه تصور می کنیم به ما آسیب زده اند مانند این است که خود زهری را بخوریم و در انتظارصدمه دیدن و انتقام از فرد مقابل باشیم! یادتان باشد دیگرانی که زمانی با شما چنین کرده اند به زندگی خودشان مشغول هستند و شما با نبخشیدن آنها در حقیقت زندگی امروزتان را هم به آنها تقدیم می کنید.
در بعضی آیین ها با بروز دادن خشم و رنجش به صورت مشت کوبیدن و فریاد زدن به این رهایی کمک می شود. از تمرین های ذهنی نیز می توان برای این منظور استفاده کرد. برای اجرایی کردن بخشایش ممکن است مشاوره با یک روانشناس کمک کننده باشد.
|
ادامه دادن رنجش و خشم و نبخشیدن کسانیکه تصور می کنیم به ما آسیب زده اند، مانند این است که خود زهری را بخوریم و در انتظارصدمه دیدن و انتقام از فرد مقابل باشیم. یادتان باشد دیگرانی که زمانی با شما چنین کرده اند، به زندگی خودشان مشغول هستند و شما با نبخشیدن آنها در حقیقت زندگی امروزتان را هم به آنها تقدیم می کنید.
|
- از سلامت روابط خود مطمئن شوید
برای سلامت روان، باید روابط سالمی داشته باشیم. تحمل یک رابطه رنجاننده و آسیب رسان نه تنها نشانه قدرت ما نیست، بلکه از ضعف ما دراحترام به خود و فرآیند زندگی مان سرچشمه می گیرد. هیچ مشکل ارتباطی نیست که قابل حل نباشد. اگر در یکی از روابط خود دچار مشکل هستید، مثلا در ارتباط با پدر و مادر، خواهر و برادر، همسر یا فرزند خود رنج می برید و در تعامل با آنان مشکل دارید، باشیوه های ساده می توانید تنش رابطه را کاهش داده و حتی رابطه را به شیوه ای خوشایند تغییر دهید.
5. شبکه حمایت اجتماعی داشته باشید
افراد دارای گروه های حمایتی متعدد با احتمال کمتری درگیرسرطان می شوند و درصورت ابتلا نیز با احتمال بیشتری درمان می شوند. پس عضویت درگروههای حمایت گر بدون احساس اجبار و فشار و همراه با احساسات خوشایند، یکی از عوامل پیشگیری کننده ازسرطان است. برای دوستی ها و روابط فامیلی خود ارزش قایل باشید و روابط خوشایند را حفظ کرده و گسترش دهید. برحسب علایق خود عضو گروه های اجتماعی شوید و با آنان وقت بگذرانید. از دیگران کمک بخواهید و اجازه دهید دیگران به شما کمک کنند.
6. خودتان را دوست داشته باشید
گاهی افراد زمانی که درگیر بیماری می شوند به یاد می آورندکه هرگز به خودشان توجه نکرده اند و همواره دیگران را در اولویت قرارداده اند بدون آنکه به خودشان اهمیت دهند. عدم خویشتن دوستی و صرف تمام زندگی برای جلب رضایت و نظر دیگران منشأ بسیاری از مشکلات وبیماری ها است. برای حل این مشکل باید از قضاوت کردن خود با معیارهای دیگران دست برداریم و خویشتن حقیقی را که شامل تمام نقاط دوست داشتنی و دوست نداشتنی است بشناسیم. بعضی از شرایط را نمی توان تغییر داد ولی می توان پذیرفت و برای تغییر بقیه شرایط باید راهکارها را آموخت و به کار گرفت.
- ذهن خود را مدیریت کنید
- از زنجیره تفکرات مان آگاه باشیم.
- افکار تکرار شونده ناخوشایند را با یک هشدار متوقف کنیم.
- شواهدی بر علیه افکار منفی پیدا کنیم.
- بررسی کنیم که کدام شناخت غیر منطقی در زیربنای این تفکر قرار دارد. اغلب افکارقطعی که حاوی کلمات باید، نباید، همه یا هیچ هستند، خاصیت غیر واقعی بودن دارند.
- برای ایجاد تغییرات از جملات مثبت استفاده کنیم
- افکار ناکارآمد خود را با افکاری کارآمد جایگزین کنیم.
|
استرس های شدید آسیب رسان هستند و مانند سم به سلول ها آسیب رسانده، سیستم ایمنی را تضعیف کرده و امکان ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.
|
- از معنویت برای آرامش بیشتر کمک بگیرید
نهایت سلامت روان درتجربه کردن ناب هرلحظه زندگی است. برای تجربه«اینجا و اکنون» باید از هرچه در گذشته واقع شده، هرچه درآینده ممکن است روی دهد و تمام چیزها و افرادی که ما را از خویشتن واقعی مان دور می کنند، رها شویم. ببخشیم، آسان بگیریم، ایمان داشته باشیم و اعتمادکنیم. رها و درآغوش امنیت واقعی. هرروز به طورمنظم وقت مشخصی را در آرامش به عبادت و مراقبت از خویشتن خود بپردازید. سکوت ذهن، توجه به کلمات زیبای معنوی و حضور قلب روزانه برای انجام این کار، بخش مهمی از سلامت واقعی ما را تضمین می کند.
9. برای داشتن زندگی اجتماعی سالم به توصیه های زیر توجه نمایید:
- با دیگران با مهربانی و احترام رفتار کنید.
- از رقابت های ناسالم تنش آفرین بپرهیزید.
- به عقاید دیگران احترام بگذارید و به آنها توهین نکنید.
- دیگران را دوست بدارید و قضاوت زودهنگام نداشته باشید.
- همه آدم ها خوبی ها و بدی هایی دارند. آنها را همانگونه که هستند بپذیرید.
- اگر کسی در حق شما بدی کرد، خشم خود را کنترل کنید و تلاش کنید او را ببخشید. اگربه موضوعات از دیدگاه دیگران نگاه کنید شاید خیلی از بدی های دیگران را راحت تر بپذیرید.
- از خود و دیگران توقعات غیر واقع بینانه نداشته باشید تا باعث رنج و ناراحتی شما نگردد.
- در زندگی با دیگران مشورت کنید اما در پایان خود تصمیم گیری کنید. نگذارید دیگران احساسات و هیجانات شما را هدایت کنند.
- توصیه هایی برای داشتن زندگی روانی معنوی سالم
- در زندگی اهداف واقع گرایانه داشته باشید.
- از تنش و اضطراب پرهیز کنید. اضطراب سیستم دفاعی بدن را تضعیف می کند.
- در صورت دارا بودن علایم بیماری روانی مانند افسردگی به پزشک مراجعه کنید.
- به طور میانگین هفت ساعت در شب بخوابید. نداشتن خواب کافی قدرت دفاعی بدن را پایین می آورد.
- خویشتن را دوست بدارید و به جسم و روان خود احترام بگذارید.
- زندگی سختی های زیادی دارد اما شاید باورهای امیدوارانه یگانه راهی باشدکه می توان با آن دشواری ها را پشت سر گذاشت.
- دقایقی از روز را به خلوت کردن با خود و دعا کردن بپردازید تا به آرامش برسید.به خداوند و حکمت او اعتماد کنید و به رحمت او امیدوار باشید.
| دقایقی از روز را به خلوت کردن با خود و دعا کردن بپردازید تا به آرامش برسید. به خداوند و حکمت او اعتماد کنید و به رحمت او امیدوار باشید.
|
نوشته شهلا حقیقت- روانشناس و مدرس افتخاری بنیاد نیکوکاران راه آسمان
